ünlü Daralması Nedir?, ünlü Daralması örnekleri 2021

ünlü daralması konulu makalemizde siz değerli okurlarımıza ünlü daralması nedir ve ünlü daralması emsallari nelerdir soruların cevabını bulmaya çalışacağız. Ayrıca ünlü daralması ile alakalı cümleler sunmaya çalışacağız.

ünlü Daralması Nedir?

Türkçede gerçekleşen ses hadiselerindan birisi olan ünlü daralması, ‘a’ yahut ‘e’ ünlüleri ile biten fiillere ‘-yor’ eki getirilmesi durumunda gerçekleşir ve fiilin son hecesinde bulunan ünlü ses ‘ı’, ‘i’, ‘u’ yahut ‘ü’ ünlü seslerinden birisine dönüşür.

ünlü Daralması Örnekleri

Ünlü daralması ile alakalı alıştırma yapmak her zaman fayda sağlayacaktır.

Bazı ünlü daralması emsallari şu biçimde gösterilebilir;

• söyle – yor → dile getiriyor
• anla – yor → anlıyor
• ar(a) – yor → arıyor
• kan(a) – yor → kanıyor
• yaşa – yor → yaşıyor
• anlam(a) – yor → anlamıyor
• temizle – yor → temizliyor

ünlü Daralmasında Özel Durumlar

Ünlü daralmasında da Türkçedeki diğer ses hadiselerinda olduğu gibi istisnalar bulunmaktadır. Bu ses hadiselerinın bilinmesi, ünlü daralmasının fark edilebilmesi için mühim rol oynamaktadır.

1) Türkçede “ye, de, ne” hecelerinin kullanılması durumunda bunların kimilerinde “y” kaynaştırma ünsüzü geleceği vakit, ‘y’den önceki geniş ünlüde de daralma durumu görülür. Bu istisna dışında, normal koşullarda ‘y’ kaynaştırma ünsüzünden önceki ünlüde daralma görülmez.

Buna durumun gerçekleştiği ünlü daralmasına örnek olarak şunlar gösterilebilir;

• ye – y – ecek > yiyecek
• ne – y – e > niye
• de – y – ecek > diyecek
• 2) Çok heceli sözcüklerde, yalnızca sesli kullanımda daralma görülebilir. Örnekler;
• Atlayacak → Atlıyacak
• Yaşayarak → Yaşıyarak
• Başlayan → Başlıyan
• Gelmeyen → Gelmiyen

Bu kullanımlar, yazılı olarak kullanılmaları durumunda yanlıştır. Bundan dolayı sözlü kullanımları ile karıştırılmamaları gerekir.

ünlü Daralması Cümle Örnekleri

Ünlü daralması fark edilmesi zor ses hadiselerindan biri olma özelliğini taşır. Zira yalnızca, sondaki 1 harfin dönüşümü gerçekleşmektedir. Ünü daralma ses hadiselerinı daha kolay bir biçimde tespit edebilmek için sürekli olarak alıştırma yapılmalıdır. Ünlü daralması ses olayının gerçekleştiği bütün sözcüklerin bilinmesinin olanağı yoktur.

Çalışmak istiyorsanız en iyi yol bu ses olayının gerçekleştiği cümleler kurmaktan geçer.

ünlü daralması örnek cümleleri ile yahut kelime alıştırmaları ile rahatlıkla bu ses olayının üstesinden gelebilirsiniz.

ünlü daralması ile alakalı cümleler şu biçimde gösterilebilir;

• Günlerdir beklenmekte olan kar yarın başlıyor.
• Ne süredir yüzü doya doya gülmüyordu.
• Gurbetteki babasını çok özlüyor.
• Uzunca bir süredir bizim mahallede yaşıyor.

ünlü daralması ile alakalı örnekler bunlarla sınırlı değildir tabii, daha birden fazla örneği de kendiniz oluşturarak alıştırma yapabilir ve bu ses olayını fark etmede daha başarılı olabilirsiniz.